1755 K.

10. Hukuk Dairesi 2019/1303 E. , 2020/1755 K.

"İçtihat Metni"
Bölge Adliye
Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi

Dava, Kurum işleminin iptali ile ilk işe giriş tarihinden itibaren 5510 sayılı Kanunun 4/1-a. maddesi kapsamında sigortalı olduğunun tespiti istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kabulüne dair verilen karara karşı davalı Kurum vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince verilen kararın, davalı Kurum vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Davacı vekili dava dilekçesinde; Müvekkilinin ... Mermer San. Tic. A.Ş. yönetim kurulu üyesi ve aynı zamanda 506 sayılı Kanun kapsamında sigortalı olduğunu, Kurum tarafından 01.01.2009 tarihinden itibaren sigortalılığının Bağ-Kur olarak başlatıldığının bildirildiğini, ilk işe giriş tarihinden itibaren çalışmasının kesintisiz devam ettiğini, işyeri değişikliği olmadığını, 2008 Ekim öncesi SSK' lı olarak çalışan kişilerin şirketlerde ortak olmalarında sosyal güvenlik haklarında değişiklik yapılmaksızın SSK' lı olarak iş ve işlemlerine devam edeceğini, SGK'nun 2013/11 sayılı genelgesinin davayı ispatlar nitelikte olduğunu, Kurumun 25.03.2016 tarihli işleminin iptali ile ilk işe giriş tarihinden itibaren 4/a kapsamında sigortalı sayılması gerektiğinin tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
II- CEVAP:
Davalı Kurum vekili, davacının ... Mermer San. Tic. A.Ş. yönetim kurulu üyesi ve aynı anda sigortalı olduğunu, Kurum tarafından yapılan işlemin hukuka uygun olduğunu, 01.01.2009 tarihinden itibaren Bağ-Kur sigortalılığının başlatıldığını beyanla, davanın reddini talep etmiştir.
III- MAHKEME KARARI:
A- İLK DERECE MAHKEME KARARI
Mahkemece; davanın kabulü ile davacının önceden başlayıp devam edegelen 5510 sayılı Yasanın 4/a kapsamında sigortalılığının geçerli sayılması gerektiğinin tespitine, aksi yöndeki Kurum işleminin iptaline karar verilmiştir.
B- BAM KARARI
Davalı Kurum vekili; Kurum tarafından yapılan işlemin hukuka uygun olduğunu beyanla, ilk derece mahkemesi kararının kaldırılarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince ; "Davacının Anonim Şirket ortağı olmadığı, şirket ortağı olmayan yönetim kurulu üyesinin aynı şirket bünyesinde hizmet akdine tabi olarak çalışmasının önünde herhangi bir engel bulunmadığı, bu kapsamda çalışması durumunda 4/a (SSK) sigortalısı olması gerektiği, pay sahibi olmayan anonim şirket yönetim kurulu üyesi, yönetim kurulu üyeliğinin yanı sıra, şirkette hizmet sözleşmesi ile başka bir görevi de ifa ediyorsa, 5510 sayılı Kanun (4/a) kapsamında sigortalı sayılması gerektiği, davacının yönetim kurulu üyeliği devam ederken çalışmalarının 4/a kapsamında bildirildiği, davacının şirket ortağı olduğu tarihten ve 01.10.2008 tarihinden önce şirket Yönetim Kurulu üyeliğinin devam ettiği çalışmasının 4/a kapsamında bildirildiği, 01.10.2008 tarihinden sonra 01.03.2011 tarihinden önce 4/a sigortalılığı devam ettiği, yönetim kurulu üyeliği devam ettiği sırada Anonim Şirket ortağı olduğu tespit edildiğinden, kazanılmış hakların korunması kapsamında, 4/a sigortalısı olarak çalışmaya devam edeceği, 4/a kapsamındaki çalışmaları da kesintiye uğrayana kadar devam edeceği sonucuna varılarak, çifte sigortalılık mümkün olmadığı, önceden başlayıp devam eden sigortalılığa geçerlilik tanınması gerektiğinden, davayı kabul eden mahkeme kararının yerinde” olduğu gerekçesi ile davalı vekilinin istinaf başvurusunun Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 353/1-b.1 maddesi gereğince esastan reddine" karar verilmiştir.
TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davalı Kurum vekili davacının ... Mermer San. Tic. A.Ş.'nin hem ortağı hem de yönetim kurulu üyesi olduğunu, aynı zamanda şirkette sigortalı olduğunu, bunun mümkün olmadığını, bu nedenle Kurum işleminin hukuka uygun olduğunu beyanla istinaf mahkemesi kararının bozulmasını talep etmiştir.
IV- İLGİLİ HUKUK KURALLARI
5510 sayılı Kanunun 4/1-a bendinde Kanunun kısa ve uzun vadeli sigorta kolları uygulaması bakımından; hizmet akdi ile bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılanlar 4/1-a bendi kapsamında sigortalı sayılmışlardır. Anonim şirketlerin yönetim kurulu üyesi olan ortakları, sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin komandite ortakları, diğer şirket ve donatma iştiraklerinin ise tüm ortakları da 4/1-b kapsamında sigortalı sayılmışlardır.
Sigortalılık hallerinin birleşmesi başlığı altında 13.2.2011 tarihli 6111 sayılı Kanunun 33. maddesi ile değişik 53. maddeyi göre, Sigortalının 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentlerinde yer alan sigortalılık statüleri ile (c) bendinde yer alan sigortalılık statüsüne aynı anda tabi olacak şekilde Kanun kapsamına girmesi halinde öncelikle aynı maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında, (a) ve (b) bentlerinde yer alan sigortalılık statülerine tabi olacak şekilde Kanun kapsamına girmesi halinde ise aynı maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılır.
İlgili maddenin 6111 sayılı Kanunla değişiklikten önceki şekli ise; “Sigortalının, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentlerinde yer alan sigortalılık hallerinden birden fazlasına aynı anda tabi olmasını gerektirecek şekilde çalışması halinde; öncelikle aynı maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında, (c) bendi kapsamında çalışması yoksa ilk önce başlayan sigortalılık ilişkisi esas alınarak sigortalı sayılır.”
Madde 53/2. fıkra: “(Ek fıkra: 17/4/2008-5754/33 md.) 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında sayılanlar, kendilerine ait veya ortak oldukları işyerlerinden dolayı, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı bildirilemezler.”

V- ESASIN İNCELENMESİ
İnceleme konusu davada, dava dışı ... Mermer Sanayi ve Ticaret A.Ş.'ne ait mermer işletmesi işyerinde Kurum Denetmeni tarafından yapılan inceleme sonucu hazırlanan 31.01.2015 tarihli "Durum Tespit Raporunda", şirketin yönetim kurulu üyesi olan (davacı) ...'ın, ortak olduğu işyerinden sigortalı gösterildiği tespit edildiğinden, Kurumca 5510 sayılı Kanunun 53. maddesi 2. fıkrası uyarınca bu işyerinden bildirilen hizmetlerin 01.01.2009 tarihinden itibaren 5510 sayılı Kanunun 4. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendinin 3 numaralı alt bendi kapsamına alındığı ve Kuruma yatırılmış olan 4/a primlerinin 4/b primlere aktarıldığı ve bu işlemin davacıya 25.03.2016 tarihli yazı ile bildirilmiştir.
Davada uyuşmazlık konusu, davacının çalışmasının 5510 sayılı Kanunun 4. Maddesi kapsamında hangi sigorta koluna girdiği ve sigortalılık hallerinin çakışması olup olmadığı noktasındadır.
Davacının, ... Mermer San. Tic. AŞ. Yönetim kurulu üyeliğine üç yıl süreyle seçildiği, yönetim kurulu başkan yardımcısı olduğu, 12.12.2007 tarihli ticaret sicil gazetesinden anlaşılmaktadır. 21.1.2011 tarihli ticaret sicil gazetesine göre bu şirketin davacının ortak ve yönetim kurulu üyesi olduğu ... Mer. San. Tic. AŞ.’ye devredildiği ve davacının bu şirketten iptal edilen 1.1.2009 tarihinden itibaren 4/1-a kapsamında sigortalılığının bildirildiği anlaşılmaktadır. Burada sorun, davacının 5510 sayılı Kanun 4/1-a maddesi kapsamındaki çalışmalarının hizmet akdine dayalı bulunup bulunmadığı, geçerli bir 4/1-a sigortalılığının olup olmadığı noktasında toplanmaktadır. Hizmet akdine dayalı bir çalışma ilişkisinin bulunmadığının anlaşılması halinde 4/1-a sigortalılığının iptali gündeme gelecek, dolayısıyla çakışan sigortalılıktan söz edilmeyecektir (Bkz. HGK 5.3.2008 t. 2008/10-233 E, 2008/233 K.).
6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun 359/1. maddesine göre, “Anonim şirketin, esas sözleşmeyle atanmış veya genel kurul tarafından seçilmiş, bir veya daha fazla kişiden oluşan bir yönetim kurulu bulunur.” 365/1. maddesine göre de “Anonim şirket, yönetim kurulu tarafından yönetilir ve temsil olunur. Kanundaki istisnai hükümler saklıdır.”
Ticari şirketlerin yönetim kurulu üyeleri, şirketi temsil ve idare etmeleri nedeniyle şirket ile aralarındaki ilişki hizmet akdi değil vekâlet akdi hükümlerine dayanmaktadır. 5510 sayılı Kanunun 4/1-b hükmüne göre, Anonim şirketlerin yönetim kurulu üyesi olan ortakları, kendi nam ve hesabına bağımsız çalışanlar olarak nitelenmiştir. Ayrıca, 53/2. maddeye göre de, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında sayılanlar, kendilerine ait veya ortak oldukları işyerlerinden dolayı, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı bildirilmeleri yasaklanmıştır.
Mahkemece, sigortalılık hallerinin birleşmesini düzenleyen 53. madde hükmü esas alınarak sonuca gidilmişse de somut olayda bu maddenin uygulama alanı yoktur. Zira dava konusu uyuşmazlıkta söz konusu maddenin uygulanabilmesi için aynı süreye ilişkin geçerli iki sigortalılığın bulunması gerekmektedir.
Davada farklı iki çalışma nedeniyle çakışan sigortalılık değil, aynı çalışmanın hangi sigorta koluna tabi olacağı konusunda uyuşmazlık bulunduğu, somut çalışmanın 4/1-a kapsamında olmaması nedeniyle baştan itibaren geçersiz sigortalılık bulunduğundan Kurum işlemi yerinde olup mahkemece değinilen hukuki ve maddi olgular gözetilmeksizin yanılgılı değerlendirme sonucu yazılı şekilde karar verilmesi, usûl ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, davalı Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine dair kararının kaldırılarak İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi kararının HMK’nın 373/1 maddesi gereği kaldırılarak, temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine, 27.02.2020 gününde oybirliğiyle karar verildi.