Sigorta Hukuku’nda Hatır Taşımacılığı Nedir:

Sigorta Hukuku’nda Hatır Taşımacılığı Nedir:
Bir kimsenin ücretsiz ve karşılıksız olarak araçla taşınması veya aracın hatır için ücretsiz ve karşılıksız olarak kullanması için bir kimseye verilmesi durumunda hatır taşıması söz konusu olur.
Hatır Taşımacılığından Doğan Zararlardan Kim Sorumlu Olur:
Karayolları Trafik Kanunu’nun 87 maddesine göre;
” Yaralanan veya ölen kişi, hatır için karşılıksız taşınmakta ise veya motorlu araç, yaralanan veya ölen kişiye hatır için karşılıksız verilmiş bulunuyorsa, işletenin veya araç işleticisinin bağlı olduğu teşebbüs sahibinin sorumluluğu ve motorlu aracın maliki ile işleteni arasındaki ilişkide araca gelen zararlardan dolayı sorumluluk, genel hükümlere tabidir. Zarar görenin beraberinde bulunan bagaj ve benzeri eşya dışında araçta taşınan eşyanın uğradığı zararlardan dolayı işletenin veya araç işleticisinin bağlı olduğu teşebbüs sahibinin sorumluluğu da genel hükümlere tabidir.”
Karayolları Trafik Kanunu’na göre söz konusu sorumluluk, tehlike sorumluluğudur. Tehlike sorumluluğu, kusura dayanmayan, sözleşme dışı bir sorumluluk türüdür. Karayolları Trafik Kanunu’nun 85. maddesine göre işletenin ve sigorta şirketinin sorumluluğu Karayolları Trafik Kanunu’na tabi olmasına rağmen hatır taşımasında sorumluluk Borçlar Kanununun genel hükümlerine tabi olup kusur sorumluluğu ilkesine göre sorumlu tutulacaktır.
Hatır Taşımasının Oluşabilmesi için Gerekli Koşulları Nelerdir:
1-Kişinin karşılıksız olarak araçla taşınması veya aracın hatır için ücretsiz olarak kullanması için verilmesi gerekir.
a- Kişinin araca rızası ile binmesi gerekir.
b- Taşımanın, taşınanın yararına olması gerekmektedir.
2-Taşıma veya aracın kullandırılması ücretsiz(karşılıksız) olmalı,
Bir kimsenin ücretsiz olarak ve bir karşılık almadan ve bir yararı bulunmadan taşıması gerekir. Yani hatır için taşımada taşımanın karşılıksız olması veya alınan karşılığın önemsiz olması gerekir. Taşıma, işletenin veya sürücünün değil taşınanın yararına olmalıdır.
Kişinin aile bireylerini taşıması “hatır taşıması” kapsamında değildir. Çünkü aile bireylerinin taşınması hatır değil, ailevi ilişkiler ve yükümlülükler içerisinde değerlendirilmelidir.
Yolculukta aracın yakıtına ortak olunması durumunda hatır taşımasından söz edilmeyecektir.
3-Hatır için taşınanın ölmesi veya yaralanması gerekir.
İşleten veya teşebbüs sahibi, hatır için taşınan veya hatır için aracın kendisine verildiği kişinin eşyasının uğradığı zararlardan sorumlu değildir. Zarar, hatır için taşınan kişinin kendisinde meydana gelmelidir. Yani yaralanması veya ölmesi durumunda tazminat söz konusu olur.
Yargıtay’ın Hatır Taşımacılığından Kaynaklı Sorumluluğu Nasıl Değerlendirmektedir:
Bu davalara bakan Yargıtay 17. Hukuk Dairesi örnek bir kararında;
“2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun “Genel hükümlerin uygulanması” başlığını taşıyan 87. maddesinde; yaralanan veya ölen kişi, hatır için karşılıksız taşınmakta veya motorlu araç, yaralanan veya ölen kişiye hatır için karşılıksız verilmiş bulunuyorsa, işletenin veya araç işleticisinin bağlı olduğu teşebbüs sahibinin sorumluluğunun, genel hükümlere tabi olacağı belirtilmiş olup, hatır taşımasında araç sahibini borç altına sokmaya matuf bir irade mevcut olmadığı için bu taşımalarda ne bir taşıma sözleşmesi ne de başka bir akit vücut bulur. Hatır taşımacılığında yalnız yolcunun yararı söz konusu olduğu ve araç sahibi ivazsız bir şekilde hareket ettiği cihetle bu gibi hallerde 818 sayılı Borçlar Kanunu’nun 43-44. maddeleri (6098 Sayılı Türk Borçlar Kanununun 51-52. maddeleri) uyarınca uyarınca tazminattan uygun bir indirim yapılması, gerek öğretide gerekse Yargıtay içtihatlarında benimsenmiş ve yerleşmiş bulunmaktadır.”
Hatır Taşımacılığından Doğan Zararlara İlişkin Tazminatlarda İndirim Yapılır mı:
Bir kişinin hatır için taşınması veya hatır için aracın verilmesi durumunda meydana gelen kaza nedeniyle hatır için taşınan ya da hatır için araç verilen kişinin yaralanması/ölmesi halinde işleten ve sigorta şirketi bu şahsın uğradığı cismani zarardan sorumludur. Yani ölmesi halinde mirasçıları destekten yoksun kalma tazminatı isteyebileceği gibi yaralanması halinde kendisi geçici ve sürekli iş göremezlik tazminatı talep edebilir. Ancak hesaplanan bu tazminattan hatır taşıması niteliğinde olması nedeniyle hakimin indirim yapması gerekir. Bu tür davalara bakan Yargıtay 17. Hukuk Dairesinin uygulamalarına göre %20 oranında hatır taşıması indirimi yapılması gerekmektedir.