4177 K.

7. Daire 1995/977 E. , 1996/4177 K.
"İçtihat Metni"
T.C.
D A N I Ş T A Y
YEDİNCİ DAİRE
Esas No: 1995/977
Karar No: 1996/4177

Temyiz İsteminde Bulunan : Başbakanlık Gümrük Müsteşarlığı
Karşı Taraf : ... A.Ş.
Vekili : Av. ...
İstemin Özeti : İzmit Akaryakıt Gümrük Müdürlüğünde tescilli 16.12.1991 gün ve … sayılı giriş beyannamesi muhteviyatı eşyaya uygulanan destekleme fiyat istikrar fonu oranının, bakanlar kurulu kararıyla %5'ten %21'e çıkarılması nedeniyle, yükümlü şirket adına fark destekleme fiyat istikrar fonu üzerinden tahakkuk ettirilen ek katma değer vergisi ile ulaştırma alt yapıları resmini; 1615 sayılı Gümrük Kanununun 80. maddesinden bahisle, dosyanın incelenmesinden, yükümlü şirket tarafından, 24.8.1992 günlü tahakkuk işlemine karşı gümrük müdürlüğüne itiraz edildiğinin ve gümrük müdürlüğünce itirazın reddedilmesi üzerine dava açıldığının anlaşıldığı, Gümrük Kanununun 81. maddesi hükmü uyarınca, gümrük müdürlüklerinin yapılan itirazları bir ay içinde karara bağlayacakları ve müdürlükçe itirazın yerinde görülmemesi halinde mütalaları ile birlikte, belge ve numunelerin Bakanlıkça belirlenen miktara göre, gümrükler Başmüdürlüklerine veya Gümrükler Genel Müdürlüğüne gönderileceği, olayda ise, ihtilaflı verginin miktarına göre, ilgili belgeler Gümrükler Genel Müdürlüğüne gönderilerek itirazın bu merci tarafından karara bağlanması gerekirken,yetkisiz Akaryakıt Gümrük Müdürlüğünce karara bağlandığının görüldüğü gerekçesiyle terkin eden .... Vergi Mahkemesinin ... gün ve E:...; K:... sayılı kararının; Gümrük Yönetmeliğinin 424. maddesinin 4. fıkrası hükmü uyarınca, itirazın gümrük müdürlüğünce reddi üzerine, yükümlü şirket tarafından itiraz yolları tüketilmeden idari yargı yoluna başvurulduğu, idarece yapılan işlemlerin kanun ve yönetmelik hükümlerine uygun olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : İstemin reddi gerektiği yolundadır.
Tetkik Hakimi ...'in Düşüncesi : Uyuşmazlık, bakanlar kurulu kararı uyarınca hesaplanan fark destekleme fiyat istikrar fonunun katma değer vergisi matrahına ilavesi suretiyle ek tahakkuk yapılmasından kaynaklanmış olup, açılan davada mahkemece yetkisiz gümrük müdürlüğünce karar verildiğinden bahisle olumsuz işlemin iptaline karar verilmiştir.
Bu durumda, ortada görevli ve yetkili idari makamca verilmiş bir karar bulunmamakla birlikte, yetkisiz makamca verilmiş de olsa, yükümlünün hak kaybına yol açacak idari bir işlemin varlığı tartışmasızdır. Gümrük müdürlüğünün kanunla verilen görevini yerine getirmeyerek iade talebini üst mercilere intikal ettirmemesinin sonuçlarına yükümlülerin katlanmasını beklemek hakkaniyete aykırı düşer.
İdari itiraz prosedürü tamamlanmadan açılan davalarda "idari merci tecavüzü" nedeniyle, dosyanın "merciine tevdine" karar verilmesi gerekirken yazılı gerekçeyle olumsuz işlemin iptali yolundaki mahkeme kararında isabet bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, temyiz isteminin kabulü ile mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı ...'in Düşüncesi: İleri sürülen bozma nedenleri, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin 1 numaralı bendinde öngörülen nedenlerden hiçbirisine girmediğinden, temyiz isteğinin reddi ile hukuka ve usul hükümlerine uygun bulunan vergi mahkemesi kararının onanması gerekeceği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Yedinci Dairesince işin gereği görüşüldü:
Uyuşmazlık, İzmit Akaryakıt Gümrük Müdürlüğünde tescilli 16.12.1991 gün ve … sayılı giriş beyannamesi muhteviyatı "F-54 Askeri motorin" isimli eşyanın destekleme fiyat istikrar fonu oranının bakanlar kurulu kararı ile arttırılması üzerine, hesaplanan fark destekleme fiyat istikrar fonunun katma değer vergisi matrahına dahil edilmesi sonucu katma değer vergisi ile ulaştırma alt yapıları resmi tahakkuk ettirilmesinden kaynaklanmıştır.
1615 sayılı Kanunun "İtirazın İncelenmesi" başlıklı 81. maddesinde, "İtirazlar bir dilekçe ile tahakkuku yapan idare kanalı ile bağlı bulunduğu gümrük müdürlüğüne yapılır ve müdürlükçe bir ay içinde incelenerek karara bağlanır.
Müdürlükçe itiraz yerinde görülmezse mütalaası ile birlikte belge ve numuneler beyan olunan normal fiyat ile vergi miktarı Bakanlıkça tespit edilecek değere kadar olan anlaşmazlıklar için, bağlı bulundukları gümrükler başmüdürlüklerine, bu miktardan fazla olan kıymet ve vergiler için de Gümrükler Genel Müdürlüğüne gönderilir. Bu itirazlar başmüdürlüklerce iki ay, Genel Müdürlükçe üç ay içinde incelenir ve bir karara bağlanır.
Başmüdürlüklerce veya Genel Müdürlükçe itiraz yerinde görülürse tahakkukun buna göre yapılması gümrüğe tebliğ olunur..." hükmüne yer verilmiş, Gümrük Kanununun uygulanmasına ilişkin olarak çıkarılan Gümrük Yönetmeliğinin 413.maddesinin 1. fıkrasında, yukarıdaki maddeye göre, kendilerine intikal ettirilen itirazların, başmüdürlüklerce iki ay, genel müdürlükçe üç ay içinde inceleneceği ve bir karara bağlanacağı, 3.fıkrasında, mükellefin itirazı yerinde görüldüğü veya varılan ayrı uygulama kararı mükellefçe kabul olunduğu takdirde, tahakkukun buna göre düzeltileceği açıklandıktan sonra, 414.maddesinde de, mükelleflerin, genel müdürlük kararlarına karşı idari yargı yoluna başvurabilecekleri belirtilmiştir.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 14 üncü maddesinde ise, açılan davada idari merci tecavüzü bulunup bulunmadığının ilk inceleme esnasında inceleneceği, 15 inci maddesinde de, idari merci tecavüzü halinde, dilekçelerin görevli idari mercie tevdiine karar verileceği hüküm altına alınmıştır.
Dosyanın incelenmesinden, 16.12.1991 günlü giriş beyannamesi muhteviyatı eşyaya ilişkin ithalde ödenecek katma değer vergisi ve ulaştırma alt yapıları resminin matrahına, bakanlar kurulu kararı ile artırılan destekleme fiyat istikrar fonunun dahil edilmesi sonucu, ek olarak tahakkuk ettirilen katma değer vergisi ile ulaştırma alt yapıları resmine karşı, İzmit Akaryakıt Gümrük Müdürlüğüne itiraz edildiği, itirazın reddine ilişkin kararın tebliği üzerine de ek tahakkukun terkin edilmesi istemiyle bu davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Yukarıda sözü edilen kanun hükümlerine göre, uyuşmazlığa konu katma değer vergisi ve ulaştırma altyapıları resminin miktarı itibarıyla, itiraz hakkında karar vermeye yetkili makam, Gümrükler Genel Müdürlüğüdür. Bu sebeple ek tahakkuka yapılan itirazın yerinde görülmemesi üzerine giriş gümrük müdürlüğü tarafından konunun yetkili makama gönderilmesi ve bu suretle kanunen öngörülen prosedürün tamamlanması zorunluluğu karşısında, itirazın İzmit Akaryakıt Gümrük Müdürlüğünce reddedilmesinde hukuki isabet bulunmamaktadır.
İtiraz hakkında, yetkili makam olan Gümrükler Genel Müdürlüğünce tesis edilmiş bir karar mevcut olmadıkça, idari başvuru yollarının tüketildiğinden söz edilemeyeceğinden yetki dışı verilen karara karşı açılan davada, 2577 sayılı Kanunun yukarıda belirtilen 14 ve 15 inci maddeleri hükümleri doğrultusunda idari merci tecavüzü nedeniyle dosyanın merciine tevdiine karar verilmesi gerekirken, idarece tesis edilen olumsuz işlemin iptali yönünde verilen mahkeme kararında isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, temyiz isteminin kabulüne, mahkeme kararının bozulmasına, bozma kararı üzerine mahkemece yeniden verilecek kararla birlikte yargılama giderleri de hüküm altına alınacağından bu hususta ayrıca hüküm tesisine gerek bulunmadığına, 11.11.1996 gününde oybirliği ile karar verildi.