Zafer Yenitepe Başvurusu (Başvuru Numarası: 2016/39694)

TÜRKİYE CUMHURİYETİ
ANAYASA MAHKEMESİ
İKİNCİ BÖLÜM
KARAR
ZAFER YENİTEPE BAŞVURUSU
(Başvuru Numarası: 2016/39694)
Karar Tarihi: 4/4/2019
İKİNCİ BÖLÜM
KARAR
Başkan y. : Recep KÖMÜRCÜ
Üyeler : Celal Mümtaz AKINCI
Muammer TOPAL
Rıdvan GÜLEÇ
Recai AKYEL
Raportör : Ömer MENCİK
Başvurucu : Zafer YENİTEPE


I. BAŞVURUNUN KONUSU

1. Başvuru; tutuklama tedbirinin hukuki olmaması ve tutukluluğa ilişkin kararların bağımsız ve tarafsız hâkim ilkelerine aykırı olan sulh ceza hâkimliklerince verilmesi nedenleriyle kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlal edildiği iddialarına ilişkindir.

II. BAŞVURU SÜRECİ

2. Başvuru 26/9/2016 tarihinde yapılmıştır.

3. Başvuru, başvuru formu ve eklerinin idari yönden yapılan ön incelemesinden sonra Komisyona sunulmuştur.

4. Komisyonca başvurunun kabul edilebilirlik incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına karar verilmiştir.

5. Başvuru belgelerinin bir örneği bilgi için Adalet Bakanlığına (Bakanlık) gönderilmiştir. Bakanlık, görüşünü bildirmiştir.

6. Başvurucu, Bakanlığın görüşüne karşı beyanda bulunmuştur.

III. OLAY VE OLGULAR

7. Başvuru formu ve eklerinde ifade edildiği şekliyle ve Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sistemi (UYAP) aracılığıyla erişilen bilgi ve belgeler çerçevesinde ilgili olaylar özetle şöyledir:

8. Türkiye 15 Temmuz 2016 tarihinde askerî bir darbe teşebbüsüyle karşı karşıya kalmış, bu nedenle 21/7/2016 tarihinde ülke genelinde olağanüstü hâl ilan edilmesine karar verilmiş ve olağanüstü hâl 19/7/2018 tarihine kadar birçok kez uzatılmıştır. Kamu makamları ve yargı organları -olgusal temellere dayanarak- bu teşebbüsün arkasında Türkiye'de çok uzun yıllardır faaliyetlerine devam eden ve son yıllarda Fetullahçı Terör Örgütü (FETÖ) ve/veya Paralel Devlet Yapılanması (PDY) olarak isimlendirilen bir yapılanmanın olduğunu değerlendirmişlerdir (Aydın Yavuz ve diğerleri [GK], B. No: 2016/22169, 20/6/2017, §§ 12-25).

9. Darbe teşebbüsü sırasında ve sonrasında ülke genelinde Cumhuriyet başsavcılıkları tarafından, darbe girişimiyle bağlantılı ya da doğrudan darbe girişimiyle bağlantılı olmasa bile FETÖ/PDY'nin kamu kurumlarındaki örgütlenmesinin yanı sıra eğitim, sağlık, ticaret, sivil toplum ve medya gibi farklı alanlardaki yapılanmasına yönelik soruşturmalar yürütülmüş; çok sayıda kişi hakkında gözaltı ve tutuklama tedbirleri uygulanmıştır (Aydın Yavuz ve diğerleri, § 51; Mehmet Hasan Altan (2) [GK], B. No: 2016/23672, 11/1/2018, § 12).

10. Başvurucu, en son İstanbul Anadolu hâkimi olarak görev yapmıştır.

11. Darbe teşebbüsünden sonra Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu (HSYK) İkinci Dairesinin 16/7/2016 tarihli kararı ile -İstanbul Anadolu hâkimi olarak görev yapmakta olan- başvurucunun görevden uzaklaştırılmasına karar verilmiştir (24/8/2016 tarihinde başvurucu meslekten ihraç edilmiştir.).

12. HSYK'nın görevden uzaklaştırma kararı akabinde İstanbul Anadolu Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından başvurucu hakkında ceza soruşturması başlatılmıştır.

13. Başvurucu anılan soruşturma kapsamında tutuklanması istemiyle İstanbul Anadolu 1. Sulh Ceza Hâkimliğine sevk edilmiştir. İstanbul Anadolu 1. Sulh Ceza Hâkimliği 20/7/2016 tarihli kararıyla başvurucunun silahlı terör örgütüne üye olma suçundan tutuklanmasına karar vermiştir.

14. Başvurucunun bu karara 25/7/2016 ve 27/7/2016 tarihlerinde yaptığı itiraz, İstanbul Anadolu 2. Sulh Ceza Hâkimliğinin 4/8/2016 tarihli kararıyla reddedilmiştir.

15. Başvurucu, anılan kararı 26/8/2016 tarihinde öğrenmiştir.

16. Başvurucu, 26/9/2016 tarihinde bireysel başvuruda bulunmuştur.

17. İstanbul Anadolu Cumhuriyet Başsavcılığı; söz konusu soruşturmanın Ankara Cumhuriyet Başsavcılığının 2016/104109 soruşturma numaralı dosyasıyla birleştirilmesi gerektiği, yargılamanın tüm hâkim ve Cumhuriyet savcıları açısından bu soruşturma dosyası üzerinden yapılması gerektiğinin bildirilmiş olması nedenleriyle soruşturma dosyasında 19/8/2016 tarihinde yetkisizlik kararı vererek dosyayı Ankara Cumhuriyet Başsavcılığına göndermiştir.

18. Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı 6/1/2017 tarihli ve 29940 mükerrer sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 680 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Düzenlemeler Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname'nin 7. maddesi ile 24/2/1983 tarihli ve 2802 sayılı Hâkimler ve Savcılar Kanunu'nun 93/1. maddesinde, hâkim ve savcıların kişisel suçları hakkında soruşturma yapma yetkisinin ilgilinin görev yaptığı yerin bağlı olduğu bölge adliye mahkemesinin bulunduğu yerdeki il Cumhuriyet başsavcılığına ait olduğu şeklinde değişiklik yapılmış olması gerekçesiyle 12/1/2017 tarihinde yetkisizlik kararı vererek dosyayı İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığına göndermiştir.

19. İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı 7/9/2017 tarihli iddianame ile başvurucunun silahlı terör örgütü üyesi olma suçunu işlediğinden bahisle cezalandırılması istemiyle İstanbul 33. Ağır Ceza Mahkemesinde (Mahkeme) kamu davası açmıştır.

20. İstanbul 33. Ağır Ceza Mahkemesi 21/9/2017 tarihinde iddianamenin kabulüne karar vermiş ve başvurucu hakkındaki yargılama, Mahkemenin E.2017/29 sayılı dosyası üzerinden sürdürülmüştür.

21. Mahkeme 23/1/2018 tarihinde yapılan duruşmada başvurucunun tahliyesine karar vermiştir. İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı tahliye kararına 1/2/2018 tarihinde itiraz etmiş, itirazı değerlendiren İstanbul 34. Ağır Ceza Mahkemesi 6/2/2018 tarihinde itirazın kabulü ile başvurucu hakkında tutuklamaya yönelik yakalama kararı çıkartılmasına karar vermiştir. Ancak başvurucu bu yakalama kararı sonrasında yakalanamamıştır.

22. Yapılan yargılama sonucunda Mahkeme 2/10/2018 tarihli kararıyla başvurucunun silahlı terör örgütüne üye olma suçundan 9 yıl hapis cezası ile cezalandırılmasına karar vermiştir.

23. Hükme karşı istinaf yoluna başvurulmuş olup bireysel başvurunun incelendiği tarih itibarıyla davanın istinaf incelemesi devam etmektedir.

24. Başvurucu, aynı soruşturma kapsamında ayrıca 15/5/2017 tarihinde Anayasa Mahkemesine (B. No: 2017/25378) başvuruda bulunmuştur. Söz konusu başvuruda başvurucu, birtakım iddialarının yanında bu başvurusunda ileri sürdüğü iddialarını da dile getirmiştir. Başvurucunun diğer iddialarının yanında bu iddialarının da Birinci Bölüm Birinci Komisyonun 21/12/2018 tarihli ve 2017/25378 başvuru numaralı kararıyla kabul edilemez olduğuna kesin olarak karar verildiği anlaşılmıştır.

IV. İNCELEME VE GEREKÇE

25. Mahkemenin 4/4/2019 tarihinde yapmış olduğu toplantıda başvuru incelenip gereği düşünüldü:

A. Başvurucunun İddiaları

26. Başvurucu; kuvvetli suç şüphesi varlığı durumunda tutuklama tedbirine başvurulabileceğini, bu noktada kuvvetli suç şüphesinin varlığını ortaya koyan hususların somut olarak gösterilmesinin şart olduğunu ancak kendisi açısından soruşturma dosyasında sadece HSYK'nın nasıl hazırlandığı bilinmeyen bir kararının tutuklamaya esas alındığını, bu nedenle tutuklanmasının hukuki olmadığını belirterek kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlal edildiğini ileri sürmüştür.

27. Başvurucu; ayrıca tutuklanmasına karar veren ve tutukluluğa itirazı reddeden sulh ceza hâkimlerinin HSYK tarafından atandığını, kendisinin HSYK tarafından açığa alınması sonrasında tutukluluğa ilişkin kararları veren sulh ceza hâkimlerinin HSYK kararının aksine bir karar vermelerinin mümkün olmadığını, dolayısıyla hâkimlik teminatının olmadığı bir durumda tutuklama tedbirine başvurulduğunu iddia etmiştir.
B. Değerlendirme

28. Başvurucunun 15/5/2017 tarihinde, aynı konulara ilişkin olarak Anayasa Mahkemesine bireysel başvuruda bulunduğu; Birinci Bölüm Birinci Komisyonun 21/12/2018 tarihli ve 2017/25378 başvuru numaralı kararıyla başvurunun bu yönüyle kabul edilemez olduğuna kesin olarak karar verildiği anlaşılmıştır.

29. Açıklanan gerekçelerle başvurunun mükerrer başvuru niteliğinde olması nedeniyle reddine karar verilmesi gerekir.


V. HÜKÜM

Açıklanan gerekçelerle;

A. Tutuklamanın hukuki olmaması ve sulh ceza hâkimliklerinin bağımsız ve tarafsız hâkim ilkelerine aykırı olması dolayısıyla kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddiaların mükerrer başvuru niteliğinde olması nedeniyle REDDİNE,

B. Yargılama giderlerinin başvurucu üzerinde BIRAKILMASINA 4/4/2019 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.




Başkan y. Üye Üye
Recep KÖMÜRCÜ Celal Mümtaz AKINCI Muammer TOPAL




Üye Üye
Rıdvan GÜLEÇ Recai AKYEL